شاید یکی از دلایلی که صنعت دامپروری می تواند تا این اندازه سوددهی داشته باشد و یک کسب و کار درآمدزا در نظر گرفته شود این است که می توان از تمام اجزای یک گوسفند در زمینه ای به خصوص استفاده کرد. از گوشت و چربی گرفته تا پشم، شیر و پوست گوسفندان. کاربرد های پوست گوسفند در صنعت، خصوصا صنعت چرم بسیار گسترده و بی نظیر است. متخصصان این حوزه با استفاده از روش های مختلف نگهداری پوست گوسفند، از آن در زمینه های مختلفی استفاده می کنند.
استفاده از پوست گوسفند در موارد مختلف منوط به آگاهی از انواع کاربرد پوست گوسفند و نحوه استفاده از آن است. کیفیت پوست مورد استفاده نیز مهم است که این کیفیت هم به نحوه نگهداری و فراوری پوست بستگی دارد. در این جا می خواهیم در خصوص انواع کاربرد های پوست گوسفند در زمینه های مختلف صحبت کنیم. ابتدا با تاریخچه استفاده از پوست این حیوانات شروع می کنیم.
تاریخچه استفاده از پوست گوسفند
اگر نگاهی به دوران قدیم بیاندازیم، متوجه می شویم سابقه کاربرد پوست گوسفند به دوره هایی بسیار دور باز می گردد. در قرون وسطی پوست این حیوانات را برای تهیه لباس های اشرافی و گران قیمت مورد استفاده قرار می دادند.
از طرفی نیز برای تولید انواع لباس های مردانه، کمربند ها، جلیقه ها، چکمه ها و … از پوست گوسفندان استفاده می شد. در دوره های بعد و با ظهور صنعت ساخت اتومبیل، کاربرد های پوست گوسفند در این صنعت نیز به چشم می خورد و از پوست این حیوانات برای تهیه و ساخت روکش صندلی اتومبیل ها استفاده می شد.
در زندگی های روستایی آن دوره نیز پوست گوسفندان برای تهیه لباس های گرم کاربرد داشت. علاوه بر این در گذشته استفاده از پوست گوسفند برای تهیه ظروفی جهت نگهداری از شیر و دوغ و آب بوده است. ظروف تهیه شده از پوست گوسفند می توانستند برای مدتی طولانی محتویات خود را خنک و سالم نگه دارند.
بیشتر بخوانید: نحوه قطع دنبه گوسفند
کاربرد های پوست گوسفند بر اساس نوع پوست
اما امروزه نحوه فراوری و نگهداری این محصول تفاوت های زیادی دارد و همین امر موجب گسترش چشم گیر کاربرد های پوست گوسفندان شده است. بر اساس روش نگهداری و فراوری و همچنین بر اساس نوع و نژاد گوسفند مورد نظر، پوست این حیوانات دسته بندی های مختلفی دارند که بر این اساس از آن ها در موارد مختلف استفاده می شود. پوست های نرم و زینتی، پوست نمک سود شده، پوست قره گل، پوست خشک و … از انواع پوست های گوسفند مورد استفاده در زمینه های مختلف است.
کاربرد زینتی پوست گوسفند
یک سری از پوست ها هستند که ساختار و شکل طبیعی آن ها مد نظر است. در نتیجه از جمله کاربرد های پوست گوسفندان را می توان، جنبه زینتی آن ها در نظر گرفت.
این پوست ها که معمولا از نژاد های قوچانی و قره گل یا ترکمنی هستند، به دلیل شکل زینتی و ساختار نرم شان به همین شکل طبیعی مورد استفاده قرار می گیرند. برای مثال ممکن است از آن ها به عنوان قالیچه یا قاب زینتی نیز استفاده شود.
کاربرد پوست گوسفند در صنعت چرم
یکی از اصلی ترین کاربرد های پوست گوسفند در صنعت چرم است. این زمینه استفاده از پوست گوسفند نه تنها پرکاربرد ترین آن است، بلکه سودآور ترین نیز محسوب می شود. چرم به دست آمده از پوست گوسفندان کیفیت بسیار بالایی دارد و در صورت فراوری و نگهداری مناسب، بهترین محصولات چرمی از همین پوست گوسفندان به دست می آید.
انواع کیف، کفش، پالتو، دستکش، کاپشن، کلاه و کمربند های چرمی را می توان با استفاده از چرم به دست آمده از پوست گوسفندان تهیه کرد. معمولا چرم حاصل فراوری پوست نمک سود شده و خشک است. محصولات جیر نیز نوع دیگری از انواع کاربرد پوست گوسفند هستند که با روشی مشابه تهیه چرم از پوست نمک سود شده و خشک به دست می آید. لباس های تهیه شده با پوست گوسفند به دلیل گرمای مطلوبی که فراهم می کنند، جز پر طرفدارترین لباس ها در فصل زمستان هستند.
کاربرد پوست گوسفند در صنعت مبلمان
زمینه مهم دیگر استفاده از پوست گوسفند، کاربرد آن در صنعت مبل سازی است. در تهیه انواع مبل، کاناپه، صندلی ها و حتی سرویس های خواب از پوست گوسفند استفاده می شود. پوست بدون پشم و نمک سود شده را برای تهیه مبل ها مورد استفاده قرار می دهند. انواع مبلمان چرمی، صندلی های چرمی و تاج تخت تهیه شده از چرم، از جمله کاربرد های پوست گوسفند در صنعت مبلمان سازی است. معمولا این محصولات کیفیت بالایی دارند و جز وسایل لوکس و گران هستند.
بیشتر بخوانید: فلاشینگ در گوسفندان چیست؟
کاربرد های پوست گوسفند در صنعت اتومبیل سازی
بله این کاربرد قدیمی هنوز هم رایج است و در بسیاری از شرکت های برجسته و لوکس ماشین سازی دنیا، هنوز هم از پوست گوسفندان برای تهیه صندلی های چرم اتومبیل استفاده می شود. علاوه بر روکش صندلی ها، برای تودوزی های داخلی اتومبیل های مختلف نیز از پوست گوسفند استفاده می شود.
دور فرمان، دنده و بخش های داخلی درب ها و دستگیره ها را می توان با پوست گوسفند طراحی کرد. کاربرد های پوست گوسفند در صنعت خودروسازی توجه بسیاری به خود جلب کرده است و ماشین هایی با این ویژگی جز نمونه های لوکس محسوب می شوند.
کاربرد های درمانی پوست گوسفند
از دیگر کاربرد های پوست گوسفند می توان به کاربرد درمانی این محصول اشاره کرد. البته این مهم هنوز در دست بررسی است و تحقیقات در این زمینه ادامه دارد. اما در مطالعات اولیه در خصوص کاربرد های درمانی پوست گوسفند مشخص شده که احتمال می توان از فواید این محصول جانبی گوسفند در درمان انواع زخم و پیشگیری از عفونت و حاد شدن آن ها استفاده کرد. نکته جالب این که محققین معتقدند استفاده از پوست گوسفند برای نوزادان در روز های اول تولد و خواباندن آن ها روی این محصولات موجب کاهش ابتلای آن ها به بیماری های آلرژیک و آسم می شود.
کیفیت پوست گوسفند به چه عواملی بستگی دارد؟
در خصوص این که پوست گوسفند در چه زمینه ای مورد استفاده قرار بگیرد و تا چه اندازه ارزش داشته باشد، کیفیت آن اهمیت زیادی دارد و این کیفیت هم متاثر از عوامل متعددی است. این کیفیت می تواند تعیین کننده طیف کاربرد های پوست گوسفند مورد نظر باشد.
یکی از این موارد مربوط به تغذیه گوسفند در دوران پروار شدن می شود. هر چه تغذیه با کیفیت تر و طبیعی تر باشد و گوسفند در مراتع طبیعی با علوفه طبیعی تغذیه کند، کیفیت پوست نیز بهتر خواهد بود. نور طبیعی و هوای آزاد موجب نرم تر شدن پوست گوسفندان می شود و از خشکی آن جلوگیری خواهد کرد.
نظافت و رعایت اصول بهداشتی در زمان نگهداری گوسفند و رسیدگی های مداوم در زمان پرورش دام همگی در کیفیت نهایی پوست موثرند. بخش دیگر کیفیت پوست گوسفند مربوط به مرحله نگهداری و فراوری است. این بخش باید با توجه به نوع کاربرد پوست گوسفند به درستی اجرا شود. نژاد گوسفند مورد نظر نیز در کیفیت پوست مصرفی بی تاثیر نیست و قطعا بهترین نژاد های گوسفند های ایرانی کیفیت پوست بالاتری نیز دارند.
