برای داشتن دام هایی سالم و با کیفیت، تغذیه دام اهمیت زیادی دارد. اصول تغذیه دام ها بسته به شرایط، موقعیت مکانی و با توجه به فصل تعیین می شود. در این میان تغذیه دام در فصول سرد اهمیت بسیار بیشتری دارد. دام ها باید در فصل های سرما با تغذیه ای مناسب و با برنامه نگهداری شوند تا مشکلی برای آن ها پیش نیاید. دلیل اهمیت تغذیه دام در سرما این است که در این فصل ها امکان چرای مناسب برای آن ها فراهم نیست و به دلیل سرما و کمبود منابع غذایی باید بیشتر به تغذیه آن ها توجه کرد.
عدم توجه کافی به کمیت و کیفیت تغذیه دام در فصول سرد می تواند موجب کاهش وزن در دام ها شده و به دنبال سوء تغذیه دام، آن ها برای ابتلا به بیماری های مختلف مستعد تر می شوند. در نهایت نیز این بی توجهی می تواند به از بین رفتن دام ها و ضرر شدید دامدار منجر شود. به همین دلیل باید در فصل های سرما بیشتر از همیشه به تغذیه دام توجه شود. اما چگونگی این کار را در ادامه بیشتر بررسی می کنیم.
تغذیه دام در فصول سرد به چه صورت است؟
نکته مهم در خصوص تغذیه دام در سرما این است که باید دام ها به خوبی آب و غذای کافی در اختیار داشته باشند و تمام مواد مغذی ضروری برای رشد آن ها تامین شود. این موارد خصوصا برای سلامت دام زنده و افزایش کیفیت دام ها اهمیت دارد. به صورت طبیعی این تغذیه از طریق چرا و در مراتع طبیعی صورت می گیرد. اما در فصل های سرد این تغذیه به صورت دستی صورت می گیرد.
در تغذیه دستی دام تامین چه منابعی باید مد نظر قرار بگیرد؟
زمانی که برای تغذیه دام در فصول سرد از تغذیه دستی استفاده می شود، باید ترکیبات اصلی و ضروری بدن از جمله پروتئین ها، انواع قند ها و کربوهیدرات های ضروری، چربی های مورد نیاز بدن دام، ترکیبات معدنی مختلف از جمله آهن و منیزیم و انواع ویتامین مورد نیاز دام تامین شود. آب نیز از جمله موادی است که باید در تغذیه دستی دام در سرما به تامین کافی آن توجه کرد.
از آن جایی که هر یک از این مواد مغذی ضروری برای رشد دام در یک منبع غذایی وجود دارد، باید حتما از طیف وسیعی از ترکیبات غذایی در رژیم دام استفاده کرد تا تمام این منابع برای رشد فراهم گردد. تامین میزان کافی تمام مواد غذایی در سلامت دام نقش دارد. برای اطلاعات بیشتر در خصوص نکات مهم سلامت دام، می توانید از مقاله ” چگونه از سلامت گوسفند زنده اطمینان پیدا کنیم؟ ” کمک بگیرید.
تامین آب در تغذیه دام در سرما
آب برای مراحل هضم غذای دام ضرورت دارد. در مرحله ای که علوفه در معده دام توسط اسیدهای معده در حال هضم شدن است، باید برای کاهش تاثیر اسیدی معده گوسفند، آب به میزان کافی تامین شود. آب می تواند فضای اسیدی معده دام را متعادل تر کرده و سلامت تغذیه دام در فصول سرد را تضمین کند.
حال نکته مهم در خصوص تامین آب مورد نیاز دام در فصول سرد این است که این دام ها در حالت طبیعی در فصل تابستان و گرما از طریق چرای طبیعی و در مراتع آب مورد نیاز خود را تامین می کنند. اما در فصل سرما که تغذیه آن ها به صورت دستی است، دیگر امکان تامین طبیعی آب مورد نیاز دام وجود ندارد و باید از طریق دستی و دامدار این آب تامین شود.
آب در فصل سرما نقش مهمی در سلامت دام ها ایفا می کند. نکته بعدی در خصوص تامین آب مورد نیاز دام در سرما، توجه به دمای آب است. آب مصرفی نباید یخ زده یا خیلی سرد باشد، چرا که این امر می تواند به سلامت دام آسیب برساند.
تامین پروتئین مورد نیاز دام در فصل سرما
پروتئین منبع غذایی مهم دیگری است که حتما باید برای دام ها در فصل سرد تامین شود. نبودن پروتئین کافی در خوراک دام می تواند در سلامت آن ها اختلال ایجاد کرده و موجب کاهش شاخص پروار شدن دام ها شود.
ضعیف شدن عضلات دام، کاهش رشد پشم و کرک دام ها، کاهش نرخ باروری و آبستن شدن دام و مواردی از این دست از جمله تاثیرات منفی عدم تامین پروتئین کافی برای دام ها در فصل سرما است.
برای تامین پروتئین مورد نیاز دام باید در تغذیه دام در فصول سرد مواد غذایی مانند یونجه و کنجاله را در نظر گرفت. این ترکیبات غذایی می توانند پروتئین مورد نیاز دام ها را تامین کنند.
اهمیت وجود کربوهیدرات ها در تغذیه دستی دام
مورد مهم بعدی که باید در تغذیه دام در فصول سرد مد نظر قرار بگیرد، تامین کافی کربوهیدرات های مورد نیاز دام است. انرژی دام ها و میزان شادابی و فعالیت روزانه آن ها به وجود این قند ها در رژیم غذایی آن ها بستگی دارد. در نتیجه اگر قند کافی برای آن ها تامین نشود، خصوصا در فصل سرما که میزان انرژی و تحرک دام افت می کند، می تواند مشکلاتی را برای دام ها ایجاد کند.
خوردن، خوابیدن، راه رفتن، تولید مثل، شیردهی، افزایش رشد دام و مواردی از این دست متکی به تامین قند کافی در رژیم غذایی دام است. برای تامین قند مورد نیاز باید در تغذیه دام در سرما از مواد غذایی همچون غلات، تفاله چغندر، ملاس و سایر ترکیبات حاوی قند استفاده کرد.
اهمیت تامین ویتامین ها در رژیم غذایی دام در فصل سرد
دسته دیگر مواد مغذی ضروری برای دام در فصل سرما، ویتامین ها هستند. درست است که اهمیت این ترکیبات به اندازه پروتئین و قند نیست، اما با این حال خصوصا برای آبستن شدن و رشد جنین، وجود کافی ویتامین ها ضرورت دارد. سقط جنین در دام ها از عوارض اصلی کمبود ویتامین در تغذیه دام در فصول سرد است.
رشد ناکافی، ناباروری دام و بروز مشکلاتی در رشد طبیعی نیز از دیگر عوارض نبودن ویتامین ها به میزان کافی در غذای دام است. می توان این ویتامین ها را در قالب افزودنی های غذایی و کنسانتره غذای دام، برای آن ها تامین کرد.
اهمیت تامین چربی در غذای دام
چربی از دیگر منابع مغذی ضروری است که در تغذیه دام در فصول سرد باید به آن توجه کرد. چربی نیز برای تامین انرژی کافی دام ضروری است و باید حتما در تغذیه دستی دام در فصل سرما به میزان کافی و مناسب تامین شود. میزان چربی افزوده شده به رژیم غذایی دام نباید از حد مجاز بالاتر برود.
اهمیت تغذیه دام در فصول سرد به دلیل آبستن شدن
فصول سرد در واقع فصل اصلی آبستن شدن دام است. همین موضوع اهمیت توجه به تغذیه دام در فصول سرد را دو چندان می کند. در نتیجه تامین مواد مغذی مورد نیاز آن ها ضرورت بیشتری می یابد. علوفه دستی تامین شده برای دام باید تا جای ممکن حجم کمتری داشته باشد و به جای آن منابع مغذی بیشتری نظیر پروتئین و ویتامین ها در دسترس دام باشد.
مصرف غذای پر حجم با مواد مغذی کمتر می تواند موجب سقط جنین شود. بهداشت و کیفیت مواد غذایی دام در فصل سرما نیز باید مد نظر قرار بگیرد. از دادن غذای کپک زده به دام ها و غذایی که رطوبت بسیار زیادی دارد، باید اجتناب کرد.
انواع غذاهایی که در تغذیه دستی دام مورد استفاده قرار می گیرد
غذاهای مختلفی می تواند به عنوان منبع غذایی مورد نیاز دام ها در نظر گرفته شود. هر کدام تامین کننده بخشی از نیاز غذایی دام در فصل سرما است. سبوس گندم، ملاس چغندر، کنجاله سویا، مکمل های ویتامینی و مواد معدنی مختلف، کنجاله تخم پنبه، جو، ذرت، اسپرس، شبدر، یونجه و خانواده بقولات و غلات از مهم ترین ترکیبات غذایی مورد استفاده در تغذیه دام در فصول سرد هستند. از پسماند های صنعتی مانند سرشاخه های نیشکر، کاه و تفاله های میوه نیز می توان برای تغذیه دام در فصل سرما استفاده کرد.
انواع جیره بندی غذایی دام در فصل سرما
نکته بعدی در خصوص تغذیه دام در فصول سرد، جیره بندی های غذایی متفاوتی است که برای تغذیه دام ها مد نظر قرار می گیرد. در جیره بندی غذایی، یک سری منابع ضروری با هم ترکیب شده و در قالب یک رژیم غذایی در اختیار دام قرار می گیرد.
این جیره بندی ها که انواع مختلفی دارند، بسته به شرایط دام و نگهداری آن ها مورد استفاده قرار می گیرند. برای مثال در جیره بندی آبستنی، رژیم غذایی مخصوص دام های آبستن مشخص می شود. در جیره بندی نگهداری نیز رژیم غذایی به گونه ای است که دام ها هیچ تغییر وزنی نداشته باشند و تنها از نظر سلامتی، تغذیه دام ها کنترل شود.
