تغذیه سالم و درست در سلامت دام ها اهمیت زیادی دارد. دام سالم و سود دِه داشتن، منوط به این است که اصول تغذیه ای دام به درستی رعایت شود. از این رو باید حتما تمامی موارد حائز اهمیت در سلامت تغذیه ای دام را رعایت کرد. این تغذیه سالم موارد متعددی را شامل می شود. برای مثال می توان با بررسی مقاله چرا تغذیه دام در فصول سرد اهمیت دارد؟ اطلاعات بیشتری را در مورد تغذیه سالم دام به دست آورد. یکی از این راه کار ها، غنی سازی کاه و کلش است.
این ترکیب که ماده اصلی غذایی دام است، اگر به تنهایی مصرف شود یک سری مشکلات را به همراه دارد. برای رفع این معضل از رویکردی به نام غنی سازی کاه و کلش استفاده می شود. غنی کردن کاه مزیت های زیادی دارد و به شیوه ای کاملا دقیق و تخصصی انجام می شود. در ادامه با بررسی دلیل و اهمیت غنی سازی کاه و کلش، نحوه انجام این کار را به صورت مرحله به مرحله آموزش خواهیم داد.
دلیل اهمیت غنی سازی کاه و کلش چیست؟
یکی از ترکیبات اصلی و مهم در تغذیه دام، کاه است. این ترکیب غذایی به دلیل ارزان بودن و در دسترس بودن راحت تر، یکی از غذا های اصلی و مهم در دامداری هاست. اما در خصوص مصرف کاه به عنوان ترکیب اصلی غذایی دام ها یک مشکل وجود دارد و آن این است که کاه ارزش غذایی کافی را ندارد. به همین دلیل معمولا با غنی سازی کاه، این ترکیب غذایی برای مصرف دام ها مناسب می شود. از طرفی کاه اگر به تنهایی مصرف شود، دام ها برای هضم آن زمان بسیار زیادی نیاز دارند.
همین موارد موجب کاهش تولیدات دام شده و دام ها ضعیف تر خواهند شد. با غنی سازی کاه و کلش، این ترکیب غذایی برای مصرف دام مناسب تر شده، طعم آن لذیذ تر می شود و از همه مهم تر هضم آن راحت تر خواهد شد. کاهی که غنی سازی شده ارزش غذایی به مراتب بالاتری دارد و از همین جهت منبع غذایی بهتر و با ارزش تری برای دام هاست. تمام این موارد موجب افزایش وزن گوسفند زنده خواهد شد.
اساس غنی سازی کاه و کلش به چه صورت است؟
اساس غنی سازی کاه افزودن یک سری ترکیبات غذایی مفید و ضروری برای دام به کاه و علوفه مصرفی آن هاست. از جمله این ترکیبات می توان به ازت غیر پروتئینی مانند آمونیاک، پرکلرات آمونیوم، اوره و سود سوز آور اشاره کرد. خود اوره به تنهایی می تواند ارزش غذایی کاه را به حد قابل قبولی افزایش داده و آن را به یک ترکیب سودمند برای دام تبدیل کند. سایر روش های غنی سازی علوفه های غذایی دام، شامل یک سری تغییرات فیزیکی و مکانیکی و همچنین تغییرات شیمیایی می شود. وجود برخی میکروارگانیزم ها و افزودن باکتری های مفید برای دام نیز از دیگر موارد غنی سازی کاه و کلش است.
مراحل غنی سازی کاه و کلش شامل چه اقداماتی می شود؟
به صورت کلی غنی سازی کاه در چند مرحله انجام می شود. هر مرحله اهمیت و ضرورت بالایی در کیفیت کاه غنی شده در پایان دارد.
انتخاب مکان مناسب نگهداری کاه
در اولین قدم برای غنی سازی کاه و کلش باید مکانی مناسب برای نگهداری و قرار دادن آن ها پیدا کرد. به این مکان مناسب در دامپروری ها سیلو گفته می شود. این سیلو ها ابعاد و اندازه های متعددی دارند که انتخاب اندازه مناسب آن ها بسته به میزان علوفه، تعداد دام ها و میزان دفعاتی که کاه غنی سازی می شود. دارد. این مکان باید کاملا مناسب، تمیز و استاندارد باشد.
آماده سازی کاه برای غنی سازی
در قدم بعدی باید کاه و علوفه مورد نظر برای غنی سازی آماده سازی شوند. برای این منظور باید آن ها را وزن کرد و از خرد بودن شان مطمئن شد. اگر قطعات کاه و علوفه مصرفی درشت بود، باید آن ها را به قطعات ریزتری خرد کرد.
تهیه کردن ترکیبات مورد استفاده برای غنی سازی کاه
حال بعد از آماده کردن کاه و علوفه، باید ترکیبات مورد نیاز برای غنی سازی کاه و کلش آماده شده و به آن اضافه شود. اوره ترکیب اصلی مورد استفاده برای غنی کردن کاه است. به ازای هر کیلوگرم کاه خشک به چهار کیلوگرم کود اوره نیاز است. علاوه بر این یک کیلو نمک و 100 لیتر آب هم برای انجام غنی سازی نیاز است.
میزان آب مورد نیاز بسته به فصل و دمای هوا متغیر است. تمام این ترکیبات را باید با هم مخلوط کرد تا به این ترتیب مواد مورد نیاز برای غنی کردن کاه و کلش را تهیه کرد. برای ترکیب کردن این مواد با هم بهتر است ابتدا اوره را در مقداری آب ( حدودا 20 لیتر ) حل کرده و یک کیلو نمک را به آن اضافه کنید. سپس مابقی آب را به آن بیافزایید.
بیشتر بخوانید: گوشت گاو بهتر است یا گوشت گوسفند؟
اضافه کردن ترکیبات غنی سازی کننده علوفه به کاه
کاه و علوفه ای که در سیلو برای غنی سازی آماده کرده اید را باید با یک چنگک کاملا جا به جا کرده تا تمام آن ها به محلول ساخته شده آغشته شوند. محلول به دست آمده در مرحله قبل را با کمک یک آب پاش روی کل کاه و علوفه توزیع کرده و کاملا تمام بخش های آن را با این مخلوط آغشته کنید. با همان چنگک دائما علوفه ها را جا به جا کرده و هم بزنید تا از گسترش کامل محلول روی تمام علوفه مطمئن شوید.
حال کاه های نگهداری شده را به صورت لایه لایه روی هم قرار داده و با مخلوط اوره و نمک آن ها را آغشته کرده تا روی هم به صورت کامل قرار بگیرند. در پایان برای غنی سازی کاه و کلش نیز باید روی تمام این علوفه غنی شده را با یک پلاستیک پوشاند و اطراف آن را با کاه گل مسدود کرد. دو تا سه هفته زمان می برد تا تمام کاه و علوفه غنی شده به عمل آید.
نکات مهم برای افزایش سلامتی علوفه غنی شده
تا این جا به صورت کامل مراحل غنی سازی کاه و کلش آموزش داده شد. اما یک سری نکات هم برای جلوگیری از مسموم شدن این علوفه ها با اوره و افزایش سلامت آن ها ضرورت دارد.
- بهتر است کاه و علوفه غنی شده را بعد از عمل آمدن برای مدتی در هوای آزاد قرار داد تا گاز آمونیاک مسموم کننده آن خارج شده و سمیت کاه کم شود.
- بهتر است در استفاده از کاه غنی شده محتاط بود و استفاده از آن را به صورت تدریجی افزایش داد. این علوفه را کم کم به دام ها داده تا خطر مسمومیت آن ها کاهش یابد.
- بهتر است این علوفه بیشتر برای دام هایی استفاده شود که در دوره باروری نیستند.
